Na een paar dagen vorst is Nederland traditioneel alweer bevangen van de Elfstedenkoorts. Hoewel ik als verslaggever de Tocht der Tochten drie keer (1985, 1986 en 1997) met veel plezier heb mogen verslaan, is de aanleiding voor dit stukje een geheel andere. Ik heb de afgelopen nacht immers gedroomd van Piet Kleine en ik probeer die toch wel rare droom nu al schrijvende te duiden.
Ik heb in al die jaren altijd genoten van Piet, olympisch kampioen op de tien kilometer, wereldkampioen allround én Nederlands kampioen marathonschaatsen. Een flegmatieke man, wars van publiciteit, maar desondanks altijd een geduldige en vooral aardige gesprekspartner.
Piet Kleine, multi-talent, krachtpatser pur sang, oermens, was een monument voor de sport en… voor wat toen nog gewoon PTT heette. Ondanks al zijn successen bleef Piet bijna dagelijks zo’n veertig kilometer van dorp naar dorp fietsen om brieven te bezorgen, want Piet genoot van en was trots op zijn eerzame beroep: dat van postbode.
Twee weken geleden bleek dat een pakketje met flyers over mijn petitie ‘Stop de bezuinigingen in de zorg’, ondanks voldoende frankering, niet op de plaats van bestemming was aangekomen. Gewoon zoekgeraakt!
Vorige week volgde ik een bestelling via Track & Trace, want dat kan tegenwoordig, de techniek staat voor niets, en zag dat die ergens tussen 13.00 en 16.30 uur zou worden bezorgd. Dus moest de hond maar even wachten op zijn middagwandeling. Maar er kwam niets en niemand! Om 21.30 uur ’s-avonds ging de bel. Ik schrok. Bekenden weten dat ze rond die tijd zachtjes op het raam moeten kloppen, omdat anders mijn kind wakker kan worden. Het was de postbode, met het voor veel eerder aangekondigde pakketje.
Gisteren moest ik verantwoordingsformulieren voor de zorg van mijn kind invullen. De ontvanger drukte mij telefonisch op het hart die deze keer toch in elk geval ‘aangetekend’ (en dus een heel stuk duurder) op te sturen, want: ‘U moest eens weten meneer hoeveel post er tegenwoordig zoek raakt en wat voor problemen dat tot gevolg heeft’. Ze voegde er nog aan toe dat ik zelfs dan volgende week beter ook nog even kon bellen of e.e.a. was aangekomen.
Het deed me denken aan dat artikel in de krant, enkele weken geleden. Daarin stond dat de brancheorganisatie van juweliers en edelsmeden haar leden adviseert om niet meer in zee te gaan met PostNL, zoals dat deel van de PTT tegenwoordig heet. Steeds vaker, zo zei een vertegenwoordiger van die brancheorganisatie, komen pakjes met kostbare inhoud, zelfs als ze aangetekend zijn verstuurd, niet aan.
Vanaf 15 januari 1799 was de postbezorging een staatsaangelegenheid. Dat bleef het tot in de jaren tachtig van de vorige eeuw. Toen noemde men de PTT opeens log en inefficiënt. Privatisering werd het nieuwe toverwoord. Het kan niet toevallig zijn dat daarna reorganisatie op reorganisatie volgde. ‘Om te voldoen aan de marktwerking’ was en is telkens de verklaring. En dus werden bij het huidige PostNL duizenden postbodes ontslagen, terwijl topman Peter Bakker in 2011 gewoon 5,4 miljoen euro als vertrekpremie mee kreeg.
Privatisering, ik heb er geen verstand van, maar de praktijk leert wel dat het met die verzelfstandiging van wat ooit overheidsdiensten waren niet altijd even goed gaat. Ook in de energiesector werden topsalarissen en bonussen opeens een onderdeel van de dagelijkse gang van zaken. Midden jaren negentig werden Pro Rail en NS uit elkaar gehaald. Iedereen die wel eens met de trein reist kent de gevolgen daarvan. Ik zal het in dit verband maar niet hebben over mijn angsten met betrekking tot de privatisering in de zorg, want ik wil me beperken tot het duiden van mijn droom, al heeft dit er blijkbaar allemaal wel mee te maken.
Hier bij mij in Dordrecht wordt er op maandag geen post meer bezorgd. Op zaterdag is het ook opvallend stil. Steeds vaker valt er pas ‘s-avonds ook de gewone post in mijn brievenbus. Deze week was Robin, de dochter van een dierbare vriendin, jarig. Het is traditie dat ze op die dag van mij per post een pakketje met cadeautjes krijgt. Pfff…gelukkig ging het goed, ik was blij om te horen dat het was aangekomen.
Tijdens de Ster-reclame zie ik een spot van PostNL voorbij komen. Daarin worden moeders opgeroepen om, tussen de zorg voor hun kinderen en het huishoudelijke werk door, ook nog even snel de post te bezorgen. Ik weet niet wat moeders met jonge kinderen hiervan denken, maar op mij komt het over alsof ze anders niets te doen zouden hebben.
Mijn pakjesbezorger is een hoogbejaarde man. En, ik spreek het voorzichtig en met respect uit, maar het is wel zo, onlangs stond er een zwakbegaafde brievenbezorger voor mijn deur, die even niet begreep waar de getallen en letters van de postcode voor stonden. Prachtig als PostNL opkomt voor deze mensen in onze samenleving, maar ik vrees dat hier verdere kostenbesparing de enige reden voor is.
Wat een droom al niet voor gedachten los kan maken.
‘It giet oan’, want zo begon die droom. Ja hoor, in 2013 is het dus eindelijk echt zover. In de kooi voor de start staan de briesende helden van deze tijd te trappelen van ongeduld. Maar wie staat daar onverstoorbaar voor zich uit staren, midden tussen al dat jonge, fanatieke bloed? Juist ja, Piet Kleine, een zestiger tegenwoordig, maar nog steeds dat oermens.
Deze keer slaat hij geen enkele stempelpost over. Hij schaatst en schaatst en schaatst als nooit tevoren. En natuurlijk wint hij, want daarom is het een droom.
Olympisch kampioen, wereldkampioen en nu ook de glorieuze winnaar van de Elfstedentocht; na afloop vraagt de verslaggever hem of hij nu nog iets te wensen heeft. Piet hijgt even uit, recht dan zijn schouders en kijkt met die markante, knoertharde kop van hem recht in de camera.
“Ja hoor, dat het vak van postbode weer in ere wordt hersteld!”